Sve fotografije Banja Luke su djelo poznatog banjalučkog fotografa Tomasa Damjanovića
Priroda
Banjaluka je oduvijek bila "rajska dolina" sa mnogo zelenila, vode i voća o čemu svjedoče mnogi putopisci koji su posjetili Banjaluku. Banja Luka je i danas poznata po velikom broju zelenih površina (parkova i aleja) zbog čega je nazivaju «grad zelenila».
Kesten
Najčešće stablo gradskog zelenila je divlji kesten, a tu su još lipa, platan, smrča i brojne vrste ukrasnih drvenastih biljaka.
Termominerlani izvori
U gradu i njegovoj bližoj okolini se nalaze tri banje (Srpske toplice, Slatina i Laktaši) sa izvorima termomineralne vode, čija su se ljekovita svojstva koristila još u antičkom periodu. Uz izvore termomineralne vode u Srpskim toplicama, vezan je jedan zanimljiv prirodni rezervat. To je populacija viline vlasi (Adiantum capillus veneris L.), reliktni živi fosil tercijera, vrlo rijedak u kontinentalnom dijelu Evrope.
Rijeka Vrbas
Posebno važan prirodni resurs je rijeka Vrbas koja predstavlja glavni vodotok Banjaluke. Vrbas je sa svojom modro-zelenom bojom i pejzažima, koje stvara na svom putu od Zec planine do rijeke Save, jedna od najljepših rijeka u Bosni i Hercegovini. Naročitu ljepotu Vrbasu daju njegove pritoke Pliva, Ugar, Krupa, Rekavica, Švrakava, Suturlija i Vrbanja. Probivši svoj put kroz stijene, od Jajca do Banjaluke, Vrbas je stvorio fantastičan kanjon u kojem se nalazi niz prirodnih rijetkosti. Brzaci, slapovi, bukovi, plaže, okolne stijene, te bogatstvo biljnog i životinjskog svijeta čine ovaj predio posebnim.
Biljni i životinjski svijet Vrbasa
Kanjon Vrbasa je stanište brojnim reliktnim i endemičnim biljnim i životinjskim vrstama koje predstavljaju specifičnost kanjonskih ekosistema. U gradu Vrbas napušta kanjon i iz planinskog toka prelazi u ravničarski tok. Ovu rijeku karakterišu rijetke i plemenite vrste ribe iz porodice salmonida kao što su potočna pastrmka, lipljen i mladica, što govori o izuzetno kvalitetnoj vodi i specifičnosti ribljeg fonda. U Vrbasu, posebno u donjem toku, se mogu naći i ciprinidne vrste riba poput klena, škobalja, mrene, šarana, a tu su i som, grgeč, smuđ i peš.
Aktivnosti na rijeci Vrbas
Vrbas je rijeka na kojoj se održavaju mnoge manifestacije i sportska takmičenja. Posebnu atrakciju predstavljaju sportovi na vodi za koje ova rijeka pruža izvrsne uslove. Vrbas je domaćin mnogim državnim i evropskim takmičenjima u kajak-kanu sportu na divljim vodama, raftingu i mušičarenju. Specifičnost ove rijeke predstavlja i čamac dajak koji je dobio ime po motki koja služi za guranje čamca.
Legende
Legenda o zmaju
Davno još, dok su zemljom hodali divovi i patuljci, Vrbas je krao srebrnu krljušt sa zmajevih krila, žednih čuvara mašte i velikog blaga u brdima, dok bi jednom godišnje silazili iz skrovišta na kamene obale rijeke da piju zelenu vodu. Baš tako, u to doba na brdu pored sadašnjeg grada živio je jedan takav div sa svojim novorođenim sinom. Pošto je bilo vrijeme da zemlju nasele ljudi, Bog posla veliku vodu, a brdo na kom je div živio odluči pretvoriti u vulkan koji spali sve ono što voda nije progutala. Ipak prije kraja svoga svijeta i života, stari div predosjeti nesreću i napravi čamac u kog stavi novorođenče. Sinu dade ime Bajalukan. Zatim pozva orla i reče mu da ga odnese na neko sigurnije mjesto. Orao ga posluša i čamac sa đetetom prenese na visoki greben kojeg voda nije potopila, a ispod kog će mnogo vijekova kasnije niknuti veliki grad. Voda se povuče, vulkan utihnu, Bajalukan odraste i osnova naselje, orodi se sa ljudima a čamac koji mu napravi otac sa grebena kog su otomanski osvajači kasnije prozvali Šehitluci, spusti na Vrbas.
Za svakog u spomen osta po nešto. Vulkansko brdo ljudi prozvaše Tutnjevac, naselje Bajalukanovo- Banjalukom, a čamci koje gradiše na Vrbasu nalikovaše prvom Vrbaskom čamcu divovskog đeteta. Špic čamca imao je oblik orlovskog kljuna u čast ptici koja spasi dijete od potopa. Ljudski potomci Bajalukana koji su vozili čamce imaše krupnu građu i divovsku snagu, Vrbasa se ne bojaše, vremenom ga dobro upoznaše i toliko zavolješe da ta ljubav traje i danas. A nama, danjašnjim Banjalučanima u spomen osta ova izmišljena legenda i ovaj pravi živi spomenik sa orlovskom glavom na špicu- Vrbaski čamac sa dajakom. A poneki Bajalukanov potomak, naš savremenik, ima sposobnost da čita vodu, što mu osta od starog diva koji je predosjetio nesreću. Voda ima mnogo šta da kaže a ovo je priča o ljudima koji je dobro poznaju, vole, voze Vrbaske čamce i koji između sna i jave traže davno ukradenu zmajevu srebrnu krljušt.
Izletišta
Banja Luka je poznata po svojim izletištima jer se u okolini urbanog dijela grada nalazi nekoliko zanimljivih mjesta divlje prirode i uređenih terena za posjete i rekreaciju. Nepropustite da svoj boravak u Banjaluci upotpunite obilaskom banjalučkih izletišta.
Istorija Banja Luke
Na području današnje Banjaluke može se pratiti kontinuirani razvoj ljudskih zajednica od praistorije do danas. Ovo područje je od najstarijih vremena bilo povoljno za naseljavanje i život prije svega zbog prirodnog bogatstva, a kasnije geografskog, saobraćajnog i strateškog položaja.
Banja Luka se prvi put spominje 1494. godine u povelji ugarskog kralja Vladislava II Jagelovića, izdatoj u Budimu na latinskom jeziku, iako je grad postojao i ranije. Praistorijski arheološki lokaliteti kao i predmeti koji su na njima pronađeni pružaju dokaze o postojanju ljudskih zajednica na ovim prostorima još od epohe musteriena iz 50.000 – 35.000 godine prije nove ere.
U antičkom periodu šire područje Banjaluke i zapadne Bosne bilo je naseljeno ilirskim plemenima Mezeja i Oserijata koji su iza sebe ostavili mnogobrojna gradinska naselja.
Porazivši ilirska plemena u Batonovom ratu (6-9 godine nove ere) na ovo područje dolaze Rimljani i uvrštavaju ga u svoju pokrajinu Ilirik. Dio strukture vojne i upravne vlasti Rimske imperije bila je izgradnja puteva kraj kojih su se formirali stacionarni vojni logori (castra) i civilna naselja (municipium). Nakon propasti Rimskog carstva ovo područje naseljavaju Sloveni koji iza sebe ostavljaju ranoslovenske gradine.
Srednjovjekovni život u Banjoj Luci i njenoj okolini je bujao o čemu svjedoče mnogi pisani dokumenti kao i veliki broj utvrđenih gradova iz perioda od XII do XV vijeka. Padom srednjovjekovne bosanske države i dolaskom Turaka u ove krajeve 1528. godine Banja Luka dobija na značaju kao strateško uporište Ugarske i Turske dominacije.
Poseban značaj Banjaluka dobija za vrijeme vladavine Ferhad-paše Sokolovića (1574-1588.) kada postaje i središte turske administrativne jedinice (Bosanskog pašaluka).
Nakon 350 godina turske uprave uslijedila je Austrougarska okupacija (1878.) koja je trajala punih 40 godina.
Nakon Prvog svjetskog rata ovo područje postaje dijelom kraljevine SHS, a od 1929. centrom Vrbaske banovine Kraljevine Jugoslavije kada doživljava svoj najveći uspon. Prvi ban Vrbaske banovine Svetislav Tisa Milosavljević (1929-1934) za vrijeme svog mandata gradi veliki broj objekata među kojima treba istaći zgradu Banske uprave i Banskog dvora, Narodno pozotište, hotel Palace, Sokolski dom, Gradski park, Etnografski muzej, škole, bolnice i drugo.
Nakon Drugog svjetskog rata Banjaluka ponovo doživljava procvat koji je bio zaustavljen za vrijeme velikog zemljotresa 1969. i rata 1992-1995.
Danas je Banjaluka, kao drugi grad po večličini u Bosni i Hercegovini, privredni, univerzitetski, administrativni i politički centar Republike Srpske (entiteta u BiH).
Kulturno-istorijski spomenici
Na području današnje Banjaluke može se pratiti kontinuirani razvoj ljudskih zajednica od praistorije do danas. Ovo područje je od najstarijih vremena bilo povoljno za naseljavanje i život prije svega zbog prirodnog bogatstva, a kasnije geografskog, saobraćajnog i strateškog položaja.
Banja Luka se prvi put spominje 1494. godine u povelji ugarskog kralja Vladislava II Jagelovića, izdatoj u Budimu na latinskom jeziku, iako je grad postojao i ranije.
Praistorijski arheološki lokaliteti kao i predmeti koji su na njima pronađeni pružaju dokaze o postojanju ljudskih zajednica na ovim prostorima još od epohe musteriena iz 50.000 – 35.000 godine prije nove ere.
U antičkom periodu šire područje Banjaluke i zapadne Bosne bilo je naseljeno ilirskim plemenima Mezeja i Oserijata koji su iza sebe ostavili mnogobrojna gradinska naselja.
Porazivši ilirska plemena u Batonovom ratu (6-9 godine nove ere) na ovo područje dolaze Rimljani i uvrštavaju ga u svoju pokrajinu Ilirik. Dio strukture vojne i upravne vlasti Rimske imperije bila je izgradnja puteva kraj kojih su se formirali stacionarni vojni logori (castra) i civilna naselja (municipium) .Nakon propasti Rimskog carstva ovo područje naseljavaju Sloveni koji iza sebe ostavljaju ranoslovenske gradine.
Srednjovjekovni život u Banjoj Luci i njenoj okolini je bujao o čemu svjedoče mnogi pisani dokumenti kao i veliki broj utvrđenih gradova iz perioda od XII do XV vijeka. Padom srednjovjekovne bosanske države i dolaskom Turaka u ove krajeve 1528. godine Banja Luka dobija na značaju kao strateško uporište Ugarske i Turske dominacije. Poseban značaj Banjaluka dobija za vrijeme vladavine Ferhad-paše Sokolovića (1574-1588.) kada postaje i središte turske administrativne jedinice (Bosanskog pašaluka).
Nakon 350 godina turske uprave uslijedila je Austrougarska okupacija (1878.) koja je trajala punih 40 godina.
Nakon Prvog svjetskog rata ovo područje postaje dijelom kraljevine SHS, a od 1929. centrom Vrbaske banovine Kraljevine Jugoslavije kada doživljava svoj najveći uspon. Prvi ban Vrbaske banovine Svetislav Tisa Milosavljević (1929-1934) za vrijeme svog mandata gradi veliki broj objekata među kojima treba istaći zgradu Banske uprave i Banskog dvora, Narodno pozotište, hotel Palace, Sokolski dom, Gradski park, Etnografski muzej, škole, bolnice i drugo.
Nakon Drugog svjetskog rata Banjaluka ponovo doživljava procvat koji je bio zaustavljen za vrijeme velikog zemljotresa 1969. i rata 1992-1995.
Danas je Banjaluka, kao drugi grad po veličini u Bosni i Hercegovini, privredni, univerzitetski, administrativni i politički centar Republike Srpske (entiteta u BiH).
Grad sporta
Istorija sporta u Banjoj Luci je doživjela pravu ekspanziju poslije Drugog svjetskog rata, kada se osnivaju brojni sportski klubovi i udruženja. Iz njih će se kasnije izroditi svjetski asovi koji će širom svijeta pronijeti slavu našeg grada. Zbog toga, sport u Banjoj Luci je imao, ima i imaće posebno mjesto, kao važan segment u razvoju i napretku grada na Vrbasu.
Pripadanje sportu bilo je, u neku ruku, tradicija ljudi ovog kraja, nasljedno opredjeljenje koje se vijekovima i decenijama protezalo sve do naših dana. Jednu vrstu kamena temeljca organizovanog sporta na ovim prostorima, označava 1903. godina, kada dolazi do osnivanja sokolskih društava. Do Prvog svjetskog rata, u Banjaluci se pojavljuju fudbal i tenis, a veći zamah razvoja sporta uslijedio je poslije 1918. godine. Već 1919. godine dolazi do osnivanja Građanskog sportskog kluba Krajišnik, potom Fudbalskog kluba Makabi, te Borca, BSK-a i drugih. Između dva svjetska rata u Banjaluci djeluje desetak fudbalskih klubova, zatim Sokol, teniski, šahovski, biciklistički, smučarski i dr. klubovi, te aero klub. Prvi veliki uspjeh, na jugoslovenskom nivou, banjalučki sport je ostvario 1931. godine. Tada je šahovska selekcija grada, koju su sačinjavala četiri igrača, postala ekipni šampion Jugoslavije. Poslije završetka Drugog svjetskog rata, sport je u Banjaluci doživio istinsku erupciju. Vrlo brzo nizaju se uspjesi fudbalera, rukometaša, šahista, košarkašica, boksera, kajakaša, košarkaša, odbojkaša i gimnastičara. Banjaluka je posebno poznata po rukometu jer su rukometaši Borca sedam puta bili prvaci Jugoslavije, a deset puta pobjednici Kupa. Šampioni Evrope rukometaši postaju 1976. godine, a 1991, osvajači Kupa IHF-a. Fudbaleri Borca su 1988. godine, kao članovi Druge lige, osvojili Kup Jugoslavije, što ni jednom jugoslovenskom drugoligašu nikada nije uspjelo, da bi u maju 1992. godine osvojili mitropa kup (Srednjoevropski kup), najstarije klupsko takmičenje u Evropi. Bokseri Slavije su 1974. godine postali prvaci države. Na tim i takvim temeljima, u tom okruženju stvarani su istinski sportski asovi, koji su u drugoj polovini dvadesetog vijeka širom Evrope i svijeta pronosili slavu banjalučkog sporta. Kao malo koji grad te veličine, Banjaluka je imala tu čast i privilegiju da iznjedri osmoricu osvajača zlatnih olimpijskih medalja. Njima u čast, a u slavu banjalučkog sporta, u Sportskoj dvorani «Borik» podignut je slavoluk kao trajna uspomena na te podvige, te kao stalni podstrek mladim sportistima da nastave tamo gdje su stali olimpijski pojedinci iz «grada sporta». Grad Banja Luka oduvijek je bio prepoznatljiv kao grad sporta i mladih koji ima dugu sportsku tradiciju. Zavidne uspjehe na sportskim takmičenjima postizali su i banjalučki sportisti koji su svom gradu podarili 13 medalja sa Olimpijskih igara (8 zlatnih, 1 srebrna i 4 bronzane medalje) i 15 medalja sa Svjetskih prvenstava, i niz medalja na brojnim međunarodnim takmičenjima, evropskim i balkanskim šampionatima, te na univerzijadama i mediteranskim igrama.
